Postępowanie spadkowe – testamenty szczególne.
W serii poprzednich wpisów, omawiałem kwestie dotyczące szeroko pojętych kwestii spadkobrania.
Jeżeli uważnie przeczytałeś moje artykuły, masz już rozeznanie w zakresie formy przeprowadzenia postępowania spadkowego (sądowa lub notarialna).
Masz także wiedzę, związaną z takimi zagadnieniami jak przygotowanie wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia spadku oraz konieczne i niezbędne dokumenty w tym zakresie.
W dwóch ostatnich wpisach, poruszyłem kwestie dotyczące testamentów i ich formy.
Jeżeli zapoznałeś się z nimi, wiesz już, że wyróżniamy 2 grupy testamentów:
1. testamenty zwykłe – art. 949 – 951 Kodeksu Cywilnego (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93)
2. testamenty szczególne – 952 – 954 Kodeksu Cywilnego (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93).
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19640160093)
W tym miejscu chciałbym nieco mocniej pochylić się nad kwestią tak zwanych testamentów szczególnych, których jak już wiesz, wyróżnia się kilka rodzajów.
Wzmiankowane testamenty szczególne nie występują często, niemniej czasami zdarza się tak, iż mamy z nimi do czynienia.
Co bardzo istotne, aby testament taki był skuteczny spełnione muszą zostać określone przesłanki prawne / ustawowe.
Z mojego doświadczenia wynika, że najczęściej występującym testamentem szczególnym, będzie tak zwany testament ustny – art. 952 Kodeksu Cywilnego (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93)
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19640160093)
Jakie są zatem wymogi z nim związane?
Testament taki może być sporządzony tylko w dwóch przypadkach:
1. Gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy, lub
2. Jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione.
W przypadku ziszczenia się jednej z powyższych przesłanek, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.
Co bardzo istotne, treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.
Czasami może zdarzyć się jednak tak, iż powyższy wymóg nie zostanie zrealizowany.
Czy w takim przypadku istnieje jeszcze jakieś rozwiązanie?
Otóż w wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem.
Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.
Chciałbym jednak podkreślić, na co zwracałem już uwagę w poprzednim wpisie, iż testamenty szczególne stanowią swoisty wyjątek od reguły i osobiście traktowałby je jako ostateczność.
W miarę możliwości, zawsze zachęcam do sporządzenia testamentu notarialnego lub własnoręcznego.
Do kwestii testamentów szczególnych powrócę w następnych wpisach.
Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Mateusz Stanisławek, prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku – Białej.
Artykuł w żadnym wypadku nie stanowi porady prawnej w indywidualnej sprawie, lecz ma tylko i wyłącznie charakter czysto informacyjny.
W celu uzyskania pomocy lub porady prawnej w Państwa konkretnej i indywidualnej sprawie, zachęcam do kontaktu z moją kancelarią, która między innymi specjalizuje się w prowadzeniu szeroko pojętych spraw spadkowych.